संस्कार/रितिरिवाज

• Nischal Gaudel
• संस्कार/रितिरिवाज
• २०८१ कार्तिक १५, बिहीबार ०६:४१
• 85  पटक हेरिएको views

कुकुर तिहार र लक्ष्मीपूजा आज एकै दिन

१५ कात्तिक, काठमाडौं । नेपालीको दोस्रो ठूलो चाड तिहारको तेस्रो दिन आज कुकुर पूजा र लक्ष्मी पूजा गरिँदै छ । कुकुर तिहार यमपञ्चक अर्थात् दीपावली पर्वको दोस्रो दिन पर्ने भए पनि यस वर्ष तिथिको घटबढका कारण तेस्रो दिन पर्न गएको हो । त्यसैले आज बिहान कुकुर पूजा गरेर बेलुका लक्ष्मी पूजा गर्नुपर्ने नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक विकास समितिले जनाएको छ ।

कात्तिक कृष्ण चतुर्दशीका दिन कुकुरलाई मनपर्ने परिकार खान दिए यमराजको ढोकामा द्वारपालका रूपमा बस्ने श्याम र सबल नामका कुकुरले यमलोक जाँदा बाटो छोडिदिने धार्मिक विश्वासका आधारमा कुकुर तिहार मनाउने गरिएको धर्मशास्त्रविद् …

• Nischal Gaudel
• संस्कार/रितिरिवाज
• २०८१ कार्तिक १३, मंगलवार ०६:०२
• 87  पटक हेरिएको views

भाइटीकाको साइत ११ बजेर ३७ मिनेटमा

१२ कात्तिक, काठमाडौं । भाइटीकाको साइत विहान ११ बजेर ३७ मिनेटमा रहेको नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिले जनाएको छ ।
यस वर्षको तिहारमा भाइटीका १८ कात्तिक आइतबार परेको छ । समितिका अनुसार त्यस दिन बिहान ११ बजेर ३७ मिनेट भाइटीकाका लागि उत्तम साइत छ ।
१४ गते काग तिहार, १५ गते कुकर तिहार परेको छ । त्यही दिन साँझ लक्ष्मीपूजा हुनेछ ।
१६ गते औंशी छ भने १७ गते शनिबार गाई गोरु तिहार परेको पाञ्चाङ्ग निर्णायक समितिले बताएको छ ।
हेर्नुहोस् पाञ्चाङ्ग निर्णायक समितिको सूचना

• Nischal Gaudel
• संस्कार/रितिरिवाज
• २०८० कार्तिक २९, बुधबार ०७:५१
• 277  पटक हेरिएको views

भाइटीका लगाउँदा कता फर्किने ? कुन-कुन रंगका टीका लगाउने ?

२९ कात्तिक, काठमाडौं । जनजिभ्रोमा एउटा गीत खुबै चर्चित छ, ‘निधारमा लर्काएर सप्तरंगी टीका…।’ यो गीत तिहारमा बज्ने धेरै गीतहरुमध्ये एक हो ।
यो गीतले जस्तै आम धारणा पनि तिहारमा सप्तरंगी टीका लगाउनुपर्छ भन्ने नै छ । त्यसैले बजारमा पनि भाइटीकालाई लक्षित गरी थरिथरिका रंगहरु बिक्रीका लागि राखिएका हुन्छन् ।
तर, शास्त्रीय मान्यताको कुरा भने आम धारणा र चलनचल्तीभन्दा भिन्न छ । शास्त्रले भन्छ– तिहारमा सप्तरंगी होइन, पञ्चरंगी टीका लगाउनुपर्छ ।
भाइटीकामा रातो, सेतो, पहेँलो, हरियो र नीलो गरी पाँच रंगको टीका लगाउने भनेर शास्त्रमा लेखिएको नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक विकास समितिका पूर्वअध्यक्ष प्रा.डा. …

• Nischal Gaudel
• संस्कार/रितिरिवाज
• २०८० कार्तिक २९, बुधबार ०७:४७
• 216  पटक हेरिएको views

आज भाइटीका, उत्तम साइत १० बजेर ५१ मिनेटमा

२९ कात्तिक, काठमाडौं । तिहारको मुख्य दिन आज दाजुभाइ दिदीबहिनीले एकअर्कालाई टीका लगाइदिएर भाइटीका पर्व मनाइँदै छ । यस दिन दाजुभाइ–दिदीबहिनीहरुले एकअर्कालाई टीका लगाइदिएर येश, ऐश्वर्य, दीर्घायु र समृद्धिको कामना गर्दछन् ।
टीका लगाइदिइसकेपछि दिदीबहिनीले दाजुभाइलाई ओखर, कटुस, मरमसला एवं सेलरोटीलगायतका खानेकुरा दिन्छन् । दाजुभाइले पनि दिदीबहिनीलाई गच्छेअनुसार सौभाग्यका प्रतीक कपडा र दक्षिणा दिई सम्मान प्रकट गर्ने परम्परा छ ।
भाइटीकाको उत्तम साइत बिहान १० बजेर ५१ मिनेटमा रहेको नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक विकास समितिले जनाएको छ । राज्य सञ्चालकले साइतमै टीका लगाउनु पर्ने र सर्वसाधारणले भने दिनभरी नै टीका लगाउन सक्ने समितिले …

• Nischal Gaudel
• संस्कार/रितिरिवाज
• २०८० कार्तिक २७, सोमबार १०:०६
• 174  पटक हेरिएको views

आज तिहारको तेस्रो दिन : गाईको पूजा गरी मनाइँदै

२७ कात्तिक, काठमाडौं ।  कात्तिक शुक्ल प्रतिपदा एवम् यमपञ्चक अर्थात् तिहारको तेस्रो दिन आज गाईको पूजाआजा गरी मनाइँदैछ ।
गाईलाई पवित्र मानी पूजा गर्ने वैदिक सनातन कालदेखिको परम्परा हो । गाईले दिने दूध आमाले खुवाएको दूध जत्तिकै पौष्टिक हुने भएकाले गाईलाई गौमाता भनी सम्मान गरिन्छ ।

स्थानीय जातका गाईमा हुने जुरोले सूर्य र चन्द्रमाबाट ऊर्जा लिई दूध, गहुँत र गोबरका माध्यमबाट मानिसमा शक्ति दिने भएकाले गाईको महत्व रहेको बताइएको छ ।

गाईको पूजा गरी आजका दिन मीठा परिकार खान दिएमा गाईबाट पाइने शुद्धता सधैँ प्राप्त हुने धार्मिक विश्वास छ ।

नेपालका कतिपय भाग र …

• Nischal Gaudel
• संस्कार/रितिरिवाज
• २०८० कार्तिक २६, आईतवार १२:५३
• 183  पटक हेरिएको views

आज कुकुर पूजा र लक्ष्मी पूजा एकैशाथ गरिदै ।

२६ कात्तिक, काठमाडौं । यमपञ्चक अर्थात् तिहारको दोस्रो दिन आज साँझ ऐश्वर्य, धनधान्य र सम्पन्नताकी देवी लक्ष्मीको पूजाआराधना गरी श्रद्धा भक्तिपूर्वक लक्ष्मीपूजा मनाइँदैछ । आज एकै दिन नरकचतुर्दशी, कुकुरतिहार, लक्ष्मी पूजा दीपमालिका परेको छ ।
सफासुग्घर र लिपपोत नगरिएको घरमा लक्ष्मीले बास गर्दिनन् भन्ने मान्यताका आधारमा आज बिहानै घर सफासुग्घर र लिपपोत गरी दीपावली गरेर लक्ष्मीलाई आमन्त्रण गरिन्छ ।

आज विशेषगरी घरका झ्याल, ढोका, चोटा, कोठा, सङ्घार, कौसी, अटाली, भर्याङलगायत स्थानमा सरसफाइ गरी दीपावली गरिन्छ ।

लक्ष्मी पूजा गरिने कात्तिक कृष्ण औँसीको रातलाई सुखरात्रि पनि भनिन्छ । लक्ष्मी पूजाका लागि आज साँझ आँगनदेखि …

• Nischal Gaudel
• संस्कार/रितिरिवाज
• २०८० आश्विन २८, आईतवार ०८:०८
• 342  पटक हेरिएको views

हिन्दुहरुको महान चाहड बडादशै आजबाट शुरु, देवी दुर्गाको प्रतिमा स्थापना गरी घटस्थापना गरिँदै

काठमाडौं । यस वर्ष अर्थात बिसं २०८० को बडा दसैं आजबाट सुरु भएको छ ।
नवरात्रको पहिलो दिन घरघरमा देवी दुर्गाको प्रतिमा स्थापना गरी आज घटस्थापना गरिँदै छ ।पञ्चांग निर्णायक समितिका अनुसार घटस्थापनाको शुभसाइत आज आइतबार बिहान ११ बजेर २९ मिनेटमा रहेको छ । काठमाडौंको हनुमान ढोकास्थित दसैं घरमा पनि घटस्थापनाको शुभसाइतमा जमरा राखिँदै छ । आश्विन शुक्ल पक्ष प्रतिपदाको दिनलाई घटस्थापना भनिन्छ । यसै दिनदेखि नवरात्री आरम्भ हुन्छ । यो दिन घर घरमा जमरा राखिन्छ र कलशको स्थापना गरी देवी–देवताको आह्वान गरिन्छ ।

यस दिन विहानै आत्मशुद्धी गरी नदी, खोला, बगर …

• Nischal Gaudel
• संस्कार/रितिरिवाज
• २०८० आश्विन १८, बिहीबार १४:३९
• 187  पटक हेरिएको views

जितिया : छोराको आयुका लागि आमाले व्रत बस्ने पवित्र पर्व

असाेज, १८, एन. सन्चारः तराईमा बसोबास गर्ने थारु, राजवंशी तथा मधेशी समुदायले मूलरुपमा मनाउने पर्व हो जितिया । तीजकै संस्कारसँग अलिअलि मिल्ने यो पर्व तीजभन्दा बढी लामो र कठोर व्रत हुन्छ । यो पर्व अहिले तराईमा बसोबास गर्ने पहाडी समुदायले समेत मनाउन थालेका छन् ।
जितियासम्बन्धी विभिन्न कथा र किंवदन्ती छन् । भविष्य पुराणका अनुसार आर्यवर्तमा समुन्द्र नजिकै नर्मदा नदी छ । त्यस ठाउँमा मलयकेतु नाम गरेका एक राजाले राज्य गर्थे । नर्मदा नदीको किनारमा ठूलो वरको रूख थियो । जसको फेदीमा पोथी स्याल बस्दै आइरहेकी थिई भने हाँगामाथि गिद्ध बस्दै …

• Nischal Gaudel
• संस्कार/रितिरिवाज
• २०८० आश्विन १, सोमबार १५:०९
• 373  पटक हेरिएको views

हरितालिका तीजमा पशुपतिमा व्रतालु महिलाको भीड (फाेटाे फिचर)

काठमाडौं । आज हरितालिका तीज । देशभर महादेवको पूजा आराधना गरी मनाइँदै छ ।
आज देशभरका शिवालयहरुमा व्रत बस्ने महिलाहरुको भीड लाग्ने गर्दछ । हरेक वर्ष भाद्र शुक्ल तृतीयाका दिन मनाइने यस पर्वमा व्रत बसी शिव–पार्वतीको पूजा, उपासना गरे सुख, शान्ति र कल्याणको प्राप्ति हुने धार्मिक विश्वास छ ।

आज बिहानैदेखि काठमाडौंको पशुपतिनाथ सहित देशभरका शिव मन्दिरमा तिर्थालु, एवं व्रतालु महिलाहरुको भीड छ । पशुपति नाथ मन्दिरमा पूजा आरधनापछि ब्रतालु महिलाहरु नाचगान गरेर रमाइरहेका छन् ।